Gözetleme Kulesinin Duman Avcıları

Çanakkale ili genelinde ormanların en tepe noktalarında kurulan gözetleme kuleleri yangınları önlemede büyük önem taşıyor. Çanakkale ili genelinde de 40 ayrı noktada kurulan yangın gözetleme kulelerinde görev yapan çalışanlar adeta duman avcısı gibi tetikte bekliyorlar. Gece gündüz demeden gözetleme kulelerinde görev yapan orman çalışanları yaklaşık 5 ay süre ile medeniyetten uzak şekilde doğa ile iç içe yaşıyorlar. Çanakkale il merkezinde Radar mevkiindeki televizyon kulelerinin hemen yan kısmında bulunan 310 metre yükseklikteki Asmatepe’deki yangın gözetleme kulesinde 13 yıldan buyana görev yapan Mert Sönmez de bu çalışanlardan birisi… Yanında bulunan Recep Şahin Karabacak (26) ile birlikte yangın gözetleme kulesinde görev yapan Mert Sönmez, “Biz burada 24 saat usulüne göre çalışıyoruz. Yani 7 gün 24 saat 2 kişi bu gözetleme kulesinde görev yapıyoruz. 1 Haziran tarihinden Ekim ayı sonuna kadar, yani 5 ay süre ile burası bizim evimiz diyebilirim. 5 ay boyunca burada çalışıyoruz. Burada birimiz uyurken diğer arkadaşımız dışarıda nöbet tutuyor. 24 saat gözetlememiz sürüyor yani. Yangının ne zaman  çıkacağı belli olur mu? Gecede çıkabilir, gündüzde” diyor. Bu hafta sizlere 5 ay boyunca medeniyetten uzak olarak yangın gözetleme kulesindeki çalışanların yaşamlarını Mert Sönmez’in anlatımı ile aktarmak istedik…..

ÖZEL RÖPORTAJ: AYHAN ÖNCÜ / ÇANAKKALE
E-Mail: info@canakkaletravel.com

* Bize kendinizi tanıtır mısınız?
- İsmim Mert Sönmez. 1971 Çanakkale doğumluyum.
* Kaç yıldan buyana orman yangın gözetleme kulesinde görev yapıyorsunuz?
- Çanakkale’de il merkezinde Radar mevkiindeki televizyon kulelerinin hemen yan kısmında bulunan 310 metre yükseklikteki Asmatepe’deki yangın gözetleme kulesinde 13 yıldan buyana görev yapıyorum. Burada görev yaparken yanımda ayrıca 5 yıldan buyana da Recep Şahin Karabacak (26) isimli arkadaşımız da bana yardımcı olarak burada görevini sürdürüyor. Yani burada 2 kişi 24 saat görev başındayız.
“5 AY SÜRE İLE GECE GÜNDÜZ BU KULEDE GÖREV YAPIYORUZ”
* Buradaki göreviniz ne? Bize bundan bahseder misiniz?
- Özellikle yaz aylarında havaların aşırı sıcak gitmesi ile birlikte ormanlarımızda meydana gelebilecek yangınları kısa sürede tespit edip bunu ilgili birimlerimize bildirmek bizim en önemli görevimiz. Yangın gözetleme kuleleri bu sebeple ormanlık alanları çok iyi görebilen bölgelerde yer alırlar. Bizim bulunduğumuz Asmatepe’deki kulemizde mevki olarak çok güzel bir yerde bulunuyor. Deniz seviyesinden 310 metre yükseklikteki bu kulemizde Çanakkale il merkezi ile birlikte Gelibolu Yarımadası’nın tamamı, Eceabat, Gelibolu ve Çanakkale Boğazı’nın girişi ile çıkışı büyük ölçüde görülebiliyor. Bu da çok geniş bir alanda bizim gözetleme yapmamıza imkan sağlıyor. Bizim göremediğimiz diğer bölgelerdeki ormanlık alanlarıda diğer gözetleme kulelerimiz görebiliyor. Böylece küçük bir duman dahi olsa anında buradan görüp ilgili birimlerimizi anında o bölgeye yönlendirip orman yangınlarının büyümesini önlüyoruz. Böylece orman yangınlarına anında müdahale edilmesini sağlıyoruz. İşte bu sebeple bizlerin burada görev yaparken çok dikkatli olması gerekiyor. Küçük bir dalgınlıkla o dumanı göremezsek telafisi mümkün olmayan büyük orman yangınlarının yaşanmasına sebep olabiliriz. Bizim işimizde dikkat çok önemli. Bir anlık dikkatsizlik ve etrafı iyi gözlemleyememek ormanlarımızın yok olmasına sebep olabilir. 13 yıldan buyana da işte burada görevimi en iyi şekilde yapmaya gayret gösteriyorum.
* Görev yaparken en çok sizi neler endişelendiriyor?
-  Görev yaparken bizi en çok rüzgarlı hava endişelendiriyor. Çünkü Çanakkale yangına en hassas bölgelerden birisi. Bu sebeple rüzgarlı havada çıkabilecek bir orman yangınında kısa sürede onlarca hektarlık alanın yanabileceğini bildiğimizden o havalarda çok daha dikkatli gözetleme yapmak zorunda kalıyoruz. Aksi halde bir dalgınlık ormanlık alanların kısa sürede yok olmasına sebep olabilir.
* Vardiya usulü ile mi çalışıyorsunuz? Kaç saat süre ile çalışıyorsunuz?
- Biz burada 24 saat usulüne göre çalışıyoruz. Yani 7 gün 24 saat 2 kişi bu gözetleme kulesinde görev yapıyoruz. 1 Haziran tarihinden Ekim ayı sonuna kadar yani 5 ay süre ile burası bizim evimiz diyebilirim. 5 ay boyunca burada çalışıyoruz. Burada birimiz uyurken diğer arkadaşımız dışarıda nöbet tutuyor. 24 saat gözetlememiz sürüyor yani. Yangının ne zaman  çıkacağı belli olur mu? Gecede çıkabilir, gündüzde…Sezon bittiğinde de yeniden Çanakkale il merkezinde Orman İşletme Müdürlüğü’nde başka bir görevde işimize devam ediyoruz.
* Bulunduğunuz yer hakkında bilgi verir misiniz? Buradan hangi bölgeleri görme imkanına sahipsiniz?
- Burası yani Radar mevkiindeki Asmatepe Yangın Gözetleme Kulesi yaklaşık 40 yıl önce yapılmış. Deniz seviyesinden 310 metre yükseklikte yer alan bu kulemiz 40 yıldan buyana hizmet veriyor. Buradan Gelibolu Yarımadasının tamamını, Eceabat, Gelibolu ve Lapseki ilçesini, Ezine ilçesine bağlı Üvecik köyü civarındaki pervanelere kadar gözetleme yapma imkanımız var.
* Bu yer radyolink istasyonu ve baz istasyonlarının adeta ana merkezi. Onlarca baz istasyonunun arasında yıllardır görev yapmak sizin sağlığınızı etkilemiyor mu? Çünkü 5 ay süre ile 24 saat buradasınız. Bu çok riskli…
- Gerçekten burada görev yapmak çok zor. Yangın gözetleme kulemizin etrafı tamamen baz istasyonları ile çevrili. Bunların sağlığa zararı var mı, yok mu, ne kadar radyasyon yayıyor bunların tespiti bu zamana kadar yapılmadı. Bu 5 aylık görev süremiz içinde sağlığımızda bozulmalar olabiliyor. Bu konuda bir araştırma yapılmasını ve buradaki baz istasyonlarının ne kadar radyasyon yaydığını ve insan sağlığı için bunların zararının tespit edilmesini istiyoruz.
“DÜRBÜN VE TELSİZ BİZİM EN ÖNEMLİ YARDIMCIMIZ”
* Ormanlık alanda herhangi bir duman veya tehlikeli bir durum gördüğünüz zaman ilgili birimlere nasıl haber veriyorsunuz?
- Bulunduğumuz yerden yaptığımız gözetlemelerimizde bir duman gördüğümüzde ilk önce bu durumu telsizle merkeze bildiriyoruz ve kısa sürede o bölgeye bir söndürme ekibini yönlendiriyoruz. Ardından dumanın büyüklüğüne göre civar ilçelerdeki işletme şefliklerinden araç takviyesi istiyoruz. Bulunduğumuz Asmatepe aynı zamanda gözetleme kulelerinin de ana merkezi durumunda. Bu sebeple diğer gözetleme kuleleri gördükleri bir dumanı ilk önce bize bildiriyorlar. Bizlerde bunun ardından gerekli birimlere anında bilgi veriyoruz.
* Sizin en önemli yardımcınız dürbününüz ve telsiziniz. Onlar olmazsa olmazınız. Bize ondan da bahseder misiniz?
- Bu işte bizim en önemli yardımcımız telsizimiz ve dürbünümüz oluyor. Telsizimizle bulunduğumuz yerden Edirne’nin Keşan ilçesine kadar görüşebiliyoruz. Bizim 53. kanal normal kanalımızdır. Görüşmelerimizi buradan yaparız. Bunun dışında birde 52. kanalımız var. Orası da röle kanalı. Mesela 53. kanal 20 kilometre mesafede bir görüşme imkanı sağlıyorsa 52. kanal ise 25-30 kilometre daha uzak ile görüşmemizi sağlayabiliyor. Tabii birde dürbünümüz var. Bu da ormanlık alanda bir duman gördüğümüzde o yeri çok daha yakından görmemize imkan sağlıyor.
* Yıllardır yangın gözetleme kulelerinde görev yaptığınız için artık gördüğünüz dumanın orman yangınlarından kaynaklanan duman mı, yoksa farklı bir duman mı olduğunu çözebiliyorsunuzdur sanırım?
- Burada 13 yıldır görev yaptığım için ormanlık alanda neyin duman, neyin toz veya güneş yansıması olduğunu çok iyi biliyorum. Bazen 177’yi arayan vatandaşlar ormanlık alanda duman gördüklerini ihbar ediyorlar. Baktığımızda bu dumanın  güneş yansımasından kaynaklanan bir doğa olayı olduğunu gördüğümüzde hemen durumu ilgili birimlere bildiriyoruz. Yani yanılmalarda olabiliyor. Ben burada yıllardır bu işi yaptığım için hangi dumanın ne olduğunu bu sebeple çok iyi anlayabiliyorum.
* Burada dağ başında tek başınıza görev yapıyorsunuz. Hiç korkmuyor musunuz?
- Buraya alıştık artık. Korku denen bir şey yok. Ara sıra Jandarma ekipleri gelip bir sorun olup olmadığını soruyorlar. Bunun dışında bir sorun olduğunda telsiz kanalı ile de merkez ile görüşüp yardım isteyebiliyoruz.
* Yiyecek ve su ihtiyacınızı nasıl karşılıyorsunuz?
- Yiyecek ve içecek ihtiyacımız Çanakkale il merkezinden geliyor. Bu konuda bir sıkıntımız olmuyor. Bunun dışında bulunduğumuz yerde gündüz görev yapan bir arazöz var. Bu ekip sabah Dardanos’tan gelip akşam aynı yere geri dönüyor. Onlardan da günlük ihtiyaçlarımızı isteyebiliyoruz. Sabah gözetleme kulesine gelirken onlar istediğimiz ihtiyaçları getiriyorlar.
“ŞEHİR MERKEZİNDEKİ GÜRÜLTÜDEN UZAK OLMAK BİZİ RAHATLATIYOR”
* Burada boş zamanınız olmuyordur genelde. Eğer boş zamanınız oluyorsa bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Boş zamanımız hemen hemen yok gibi bir şey burada. Biz duman avcısıyız. 24 saat ormanlık alanlardan yükselen bir duman var mı, yok mu ona bakıyoruz. Boş zaman bulmak çok zor…
* Burada yabani hayvanların saldırısına uğrama durumu falan olmuyor mu?
- Bulunduğumuz bölgede yabani hayvan sayısı çok az. Zaman zaman Tilkileri ve yılanları gördüğümüz oluyor. Fakat onlarda bize zarar vermiyor. Bu konuda rahatız.
* Bu bölgeyi avucunuzun içi gibi biliyorsunuzdur? Hangi tarafta hangi ağaç, hangi tarla var hepsini ezberlemişsinizdir. Bu da sizin için bir avantaj olmalı?
- Tabiî ki bizim için bu çok büyük avantaj. Çünkü ormanlık alanda duman gördüğümüzde bulunan yeri çok iyi tarif edebiliyoruz. Bu da ekiplerin o bölgeye çok daha kısa sürede ulaşmasına sağlayabiliyor. O bölgeyi çok iyi bilmeyen birisi olsa ilgili birimlere yeri tarif edene kadar alevler kısa sürede ormanlık alanı sarabilir..
* Burada insanlardan uzak bir ortamda görev yapmak nasıl bir duygu? Genelde işyerlerinde çalışanlar insanlarla iç içedir. Fakat burada sadece iki kişisiniz. Yani doğa ile iç içesiniz….. Adeta medeniyetten uzak bir şekilde burada çalışıyorsunuz. Göreviniz bittikten sonra şehir merkezine indiğinizde neler hissediyorsunuz?
- Burası bizim huzur bulduğumuz yer. Burada şehir merkezindeki gürültüden uzak olmak bizi rahatlatıyor. Burada hem görevimizi yapıyoruz, hem de kafamızı dinliyoruz. Yani 5 ay süre ile burada çok rahat bir ortamda yaşıyoruz diyebilirim. Görevimiz bittikten sonra yani 5 ay sonra şehre indiğimizde şehrin gürültüsü bizi çok rahatsız ediyor. Keşke gözetleme kulesinde görevimize devam etseydik diyoruz.
“GEMİ DUMANINI ORMAN YANGINI SANANLAR BİLE OLUYOR”
* Siz evlisiniz. 5 ay evden ayrı kalmak zor olmuyor mu?
- Ekmek parası. Ne yapacaksınız. 5 ay süre ile burada görevimizi yapmak zorundayız. Bu süre içinde cep telefonu ile ailemle görüşüyorum. Bir ihtiyaçları olduğu zaman onların ihtiyaçlarının karşılanması için gerekeni yapıyorum.
* Çanakkale il merkezinde ve il genelinde bu şekilde kaç tane orman yangını gözetleme kulesi var ve buralarda kaç kişi görev yapıyor?
- Çanakkale’de il genelinde 40 yangın gözetleme kulesi var. İl merkezinde ise gözetleme kulesi sayımız 7 tane.
* Yıllardır burada görev yaptığınız söylediniz. Bu zamana kadar başınızdan geçen ilginç olaylar olmuştur. Yani anılar. Bize bunlardan örnek verebilir misiniz?
- Yangın gözetleme kulemize yakın bölgede Radar olarak bilinen askeri yer var. Bende o gün izinliydim. Sabaha karşı 04.00 civarında bir ihbar gelmiş. Radar mevkiinde bir duman olduğu ve yangın çıktığı söylenmiş. Bunun üzerine bölgeye hemen ekip çıkarılmış. Kısa sürede bölgeye giden ekipler bölgede yanan yer aramışlar. Bu sırada dozerler, arazözler bölgeye istenmiş. Bu olayın olduğu sırada ben izin sebebiyle Çanakkale merkezdeydim. Durum bildirilince hemen gözetleme kulesine çıktım. Yangın olan yere baktım ve onun bulut olduğunu gördüm. Alçak basınç olduğundan bulutlar o bölgedeki ışıklara vurduğundan duman gibi bir görüntü ortaya çıkarmış. Bu da aynı yangın gibi bir görüntü oluşturmuş. O gece 45 dakika bölgede bir hareketlilik yaşanmıştı.
Bunun dışında gemilerin dumanları da vatandaşları yanıltabiliyor. Zaman zaman bu konuda da ihbarlar geldi. Gemilerin dumanlarını orman yangını var diye ihbar edenler ekipleri zor durumda bırakabiliyor.