1930’lu Yıllarda Çanakkale’de Kız Çocukları Parasız Yatılı Sınavlarında Çok Başarılıydı

Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir devletti. Bu bağlamda imkânı olmayan ve çalışkan öğrencilerin liselerde devlet eliyle yatılı ve ücretsiz şekilde okutulması kararlaştırılmıştı. Bundan yararlanacak öğrencilerin ne şekilde seçileceği 1926 yılında kabul edilen 915 sayılı kanunla belirlemişti.

Yatılı okulda okuyacaklar için her yıl sınavlar yapılıyordu. Her vilayet merkezinde sınavlar açılıyordu. Yarışma sınavları “Türkçe-Edebiyat”, “Tarih-Coğrafya” ve “Matematik” derslerinden yapılıyordu. Sınavlar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan ve köşeleri kapalı öğrencilerin adlarını saklayan kâğıtlara yazılırdı. Bakanlık tarafından oluşturulan bir komisyon kimin olduğunu bilmediği bu kâğıtları okuyarak net verir, başka bir komisyon da kâğıtların köşelerini açarak adlarını listelere yazardı.

Türkiye Cumhuriyeti her yıl Bütçe Kanunu’nun 10.maddesi hükümlerine göre lise bulunman vilayetlerden seçme sınavına katılan öğrencilerden en yüksek not alanlardan ve genel sınava katılanlardan belirlenen sayıda öğrenciyi parasız yatılı olarak okuturdu. Örneğin; 1934 yılı Bütçe Kanunu’na göre vilayetlerde sınava katılanlardan 87 ve genel sınava katılanlardan da 223 olmak üzere toplam 310 öğrenciyi parasız yatılı olarak liselerde okutmaya karar vermişti. Bu amaçla yapılan sınavlarda lisesi olmayan Amasya-3, Aydın-3, Beyazıt-1, Bilecik-2, Bolu-5, Burdur-2, Çanakkale-5, Çankırı-2, Çoruh-5, Çorum-2, Elazığ-2, Erzincan-2, Giresun-3, Gümüşhane-0, İçel-5, Isparta-3, Kocaeli-4, Kırklareli-2, Kırşehir-2, Manisa-3, Maraş-3, Mardin-2, Muğla-3, Muş-2, Niğde-5, Ordu-3, Siirt-1, Sinop-2, Tekirdağ-2, Tokat-3, Urfa-2, Van-1 ve Zonguldak-3 illerinden 87 öğrenci ve yine tüm Türkiye’de ortaokulu bitiren ve yapılan sınav sonucunda başarılı olan 223 öğrenci seçilmişti.

Bu sınavlarda en başarılı iller sınavı kazanan beşer öğrenci ile Bolu, Çanakkale, Çoruh, İçel ve Niğde illeri olmuştu. En başarısız il ise Gümüşhane idi. Zira Gümüşhane’den hiç öğrenci parasız yatılı sınavını kazanamamıştı.

Türkiye genelinde yapılan sınavlarda ise 30 ilden öğrenciler başarılı olmuş ve parasız yatılı olarak okumaya hak kazanmıştı. Bu iller içerisinde en başarılı il 42 öğrenci ile İstanbul, 24 öğrenci ile Ankara ve 16 öğrenci ile İzmir olmuştu.

Çanakkale’den parasız yatılı sınavlarını kazanan beş öğrencinin isimleri şöyleydi: Şerif Ali kızı Lütfiye, Hüseyinoğlu Mehmet Vahdet, Ahmet kızı Nigar, Ali oğlu Mehmet ve Talat kızı Akife idi. 1934 yılında Çanakkale’de yapılan sınavlarda devlet tarafından parasız yatılı olarak okutulacak bu öğrencilerden üçü kız ikisi de erkek öğrenci olması da ayrıca dikkat çekiciydi. Çanakkale ile beşer öğrencinin sınavı kazandığı diğer illerden Bolu, İçel ve Niğde’de sadece birer kız öğrenci başarılı olurken, Çoruh’ta sınavı kazanan beş öğrencinin hepsi erkek öğrenciydi. Bu durum, Cumhuriyet idaresinde daha o yıllarda Çanakkale’de kız öğrencilerin okumasına ne kadar önem verdiğinin de bir göstergesidir.