Kütüphaneler Haftasında Çanakkale’nin İlk Kütüphane Müdürü

Genel kültürün gelişmesinde en önemli rolü üstenen kurum kütüphanelerdir. Çanakkale’de 1951 yılında Halkevlerinin kapatılmasıyla bu işlevi yerine getirecek bir kurum kalmadı ve Çanakkale halkı kültürel ihtiyacını karşılayacak olan kütüphaneden mahrum kaldı. Bu durum yaklaşık dört yıl devam etti.  Halkevinin kapatıldığı tarihte kütüphanede bulunan yaklaşık 15 bine yakın kitap müzeye konuldu ve senelerden beri tozlu bir vaziyette kaldı. Geçmiş yıllarda bu zengin ve değerli kitapları bir araya toplamak ve ülkemizin kültürüne yararlı olabilmek için bir kütüphanenin kurulması düşünülmedi.

Aradan dört yıl geçti ve 1955 yılında Çanakkale’de bir kütüphane kurulması için Eski Halkevi ve o sırada yedek Erkek Sanat Enstitüsü binasının antredeki salonu kütüphane için tahsis edildi. Kütüphanenin burada tesis edilmesi için Erkek Sanat Enstitüsü Müdürü Hilmi Şener Vali Cemal Tarlan tarafından görevlendirildi. Salonda bazı tadilatlar yapılarak kütüphane 11 Mayıs 1955 günü faaliyete geçirildi. Kütüphanede ilk olarak Ali Sökmen kütüphane memuru olarak görevlendirildi. Yeni açılan kütüphanede maalesef halkevinde bulunan kitapların büyük bir kısmı yoktu. Sadece 3 bin kitap bulunuyordu. 12 bine yakın kitap kayıptı veya yeni kütüphanede yer verilmemişti. “Memleket Kütüphanesi” adıyla açılan kütüphaneye kısa bir süre sonra müdür olarak öğretmen “Neriman Sunay” atandı. Neriman Hanım titiz bir insandı. Yeni kütüphaneyi uzun yıllar idare etti ve kütüphanedeki kitapların sayısını arttırmak için büyük çaba sarf etti. Kitapların dünyanın diğer yerlerindeki kütüphanelerde olduğu gibi Dewey Sistemi’ne göre kaydedilmesini sağladı. Kütüphanenin salonu toplam altmış kişilikti. “Memleket Kütüphanesi” 1960’lı yılların sonunda 13 bin kitaba ulaştı. Bir çocuk okuyucu kısmı açıldı. Okuyucu sayısı yılda toplam 11 bine ulaştı. Kütüphaneden yararlanan Çanakkaleliler daha çok edebi kitapları tercih ediyorlardı.

Çanakkale Belediyesi, Çanakkale’ye modern ve geniş okuma salonları olan bir kütüphane binası yapmak üzere 15 Mart 1967 tarihinde harekete geçti. Bu amaçla Belediye Madam Kety’e ait olan 1.672 metre karelik yeri 123.189 lira 75 kuruş ödeyerek istimlâk işlemlerine girişti. İngiliz Devleti tebasından Alfred Grech’in eşi Marika adına tapuda Şubat 1322 (1906) tarih ve cilt 24 sahife 69 sıra 14-15’de kayıtlı yanı Belediye Bahçesi ile Demircizade Mustafa Bey Harmanyeri yanında dere, diğer yanı Yesari İstirano Sayano Mağazası, Arka Cephesi Lapseki Caddesi, cephesi yol ile çevrili Yalı Mahallesi Hastane Mevkii’ndeki, tapudaki kaydına göre; 5.458 arşın (5458 x 0,57414 = 3133,82 metrekare) olarak gösterilen krokiye göre ise 3516,40 metrekarelik bu gayri menkul 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun 15.maddesi 33.fıkrasına müsteniden bina dâhil 1672,65 metrekarelik halk için kütüphane ve okuma salonu olarak, 1634,75 metrekaresinin çocuk bahçesi tesis edilmek ve kalan 209 metre karelik kısmın da nazım imar planı gereğince yola sayılmak üzere 26 Nisan 1966 tarih ve 273 sayılı Encümen kararı ile istimlakine karar verilmiş ve bu karar 7 Haziran 1966 tarihinde Valilikçe onaylanmış, takdiri kıymet komisyonu da 123.189 lira 75 kuruş bedel takdir etmişti.

Neriman Hanım’ın müdürlüğü sırasında yeni bir kütüphane kurulması için yer tahsisi de böyle gerçekleşmişti. Ancak bu kütüphane uzun yıllar yapılamayacaktı.